Arkadan Çarpmalarda Sigorta

Arkadan çarpma kazaları trafikte en sık görülen ve çoğu sürücünün başına gelebilen kaza türlerinden biridir. Bu tür kazalarda sigorta süreçlerinin nasıl işleyeceği, kimin kusurlu sayılacağı ve hasarların ne şekilde karşılanacağı merak konusu olur. Teknik detaylara girmeden, anlaşılır bir dille arkadan çarpmalarda sigortanın rolünü ve bu süreçte sürücülerin haklarını inceleyelim.

Arkadan Çarpma Kazalarında Kusur ve Sorumluluk

Trafik hukukumuzda, arkadan çarpma şeklindeki kazalarda genellikle arkadaki araç tamamen kusurlu kabul edilir ve kabullenilmiş çaresizlik olarak arkadan çarpan kişi kendinde kusur olduğunu biliyordur. Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili maddeleri, öndeki araca güvenli takip mesafesi bırakmayan sürücüyü asli kusurlu sayar . Dolayısıyla normal şartlar altında, önünüzdeki araca çarptıysanız takip mesafesini korumadığınız varsayılır ve kazanın sorumluluğu büyük oranda sizde olur.

Arkadan çarpma ile ilgili elbette bazı istisnai durumlar da olabilir, örneğin öndeki aracın aniden ve hatalı bir şekilde şerit değiştirmesi veya durmaması gereken bir yerde ani fren yapması gibi durumlarda arkadaki sürücü her zaman %100 kusurlu sayılmayabilir. Ancak genel kural, arkadan çarpan tarafın kusurlu olduğu yönündedir. Kusur oranları, kazanın oluş şekline göre %75–%25 gibi paylaşımlı da belirlenebilir; yine de arkadan çarpma durumunda büyük oranda arkadaki araç sorumlu tutulur.

Kusur dağılımı, sigortanın hangi hasarları karşılayacağını doğrudan etkiler. Bu nedenle arkadan çarpma kazalarında ilk yapılması gereken, durum güvenliyse araçları kenara almadan kaza tespit tutanağı tutmak ve bol fotoğraf çekmektir. Tutanakta kazanın nasıl gerçekleştiğini açıkça belirtmek, tarafların poliçe ve iletişim bilgilerini eksiksiz yazmak önemlidir. Kusur değerlendirmesi bu belgelere dayanarak yapılacağı için, doğru ve eksiksiz tutulan bir tutanak, ileride sigorta şirketleriyle yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçer ve en azındanda bir haklılık oranı da varsa onun sağlanmasına yardımcı olur.

Zorunlu Trafik Sigortası ile Hasar Karşılanması

Zorunlu trafik sigortası, kazada karşı tarafa verilen maddi zararları ve bedeni zararları poliçedeki teminat limitleri çerçevesinde karşılamak üzere tasarlanmış bir sorumluluk sigortasıdır . Arkadan çarpma şeklinde bir kazada, eğer arkadaki araç %100 kusurlu bulunursa, mağdur olan öndeki aracın hasarının tamamı, kusurlu sürücünün trafik sigortası tarafından ödenir (tabii poliçede belirtilen üst limite kadar) . Kusur paylaşımı söz konusuysa, sigorta şirketleri de hasarı kusur oranlarına göre paylaşır; örneğin diğer taraf %75 kusurluysa, kendi sigortası sizin masrafınızın %75’ini ödeyecektir .

Burada önemli bir nokta, trafik sigortasının sadece karşı tarafın zararlarını karşıladığıdır. Yani sizin trafik poliçeniz, hatalı olduğunuz kazada karşı tarafa verdiğiniz hasarı öder; ancak kendi aracınızın tamir masraflarını karşılamaz . Bu nedenle arkadan çarpma gibi durumlarda, kusurlu sürücünün kendi aracındaki hasarlar trafik sigortası kapsamında değildir. Ayrıca bu konu ile alakalı olarak Trafik Sigortalarında Hasar Ödemeleri yazımıza göz atabilirsiniz.

Trafik sigortasının ödeme yapacağı tutarlar poliçe teminat limitleri ile sınırlıdır. Örneğin, 2025 yılında otomobiller için araç başına maddi zarar teminat limiti 300.000 TL olarak belirlenmiştir . Yani bir arkadan çarpma kazasında karşı aracın hasarı, kusurlu tarafın sigortası tarafından en fazla 300.000 TL’ye kadar karşılanır. Bu tutarı aşan kısım olursa, zorunlu sigorta kalan zararı ödemez ve aşan kısmı kusurlu sürücünün cebinden veya varsa ek güvencelerinden karşılaması gerekir . Nitekim sigorta poliçe limitlerini aşan hasarlarda, kusurlu tarafın ihtiyari mali mesuliyet (İMM) teminatı bulunmuyorsa kalan tutarı ödemekle yükümlü olacağını unutmamak gerekir.

Özetle, arkadan çarpma kazasında tamamen kusursuz iseniz, karşı tarafın trafik sigortası sizin aracınızın tamir masraflarını, değer kaybını ve varsa yaralanma durumundaki tedavi giderlerini poliçe limitlerine kadar karşılar . Kusurlu iseniz, sizin trafik sigortanız karşı tarafın zararlarını öder; kendi aracınız için trafik sigortasından ödeme alamazsınız. Bu noktada devreye kasko sigortası girer.

Arkadan Çarpma Kazasında Kasko Sigortasının Rolü

Kusurlu sürücü açısından akla gelen soru şudur; arkadan çarpma kazasında kasko hasarı karşılar mı? Zorunlu trafik poliçesinin kendi aracındaki hasarları ödemediğini belirtmiştik. İşte bu durumda kasko sigortası, kusurlu sürücünün kendi aracındaki hasarları karşılayabilen isteğe bağlı bir sigorta türüdür. Eğer bir arkadan çarpma kazasında aracınızla öndeki araca çarptıysanız ve kasko poliçeniz varsa, kasko poliçeniz sizin aracınızın tamir masraflarını üstlenir. Böylece aracınızı kendi cebinizden büyük masraflar ödemeden onarabilirsiniz. Kasko olmadığı durumda ise, ne yazık ki kendi aracınızın tüm hasar maliyeti size ait olacaktır.

Ancak kasko sigortasının da sınırları vardır. Kasko, hasarlı parçaların onarımı veya değişimi gibi somut tamir masraflarını karşılar; fakat aracınızın ikinci el piyasa değerinde meydana gelen düşüşi, yani değer kaybını karşılamaz. Özellikle arkadan çarpma kasko poliçesi kapsamında bile olsa, kaza sonucu aracınızın uğradığı değer kaybı için kaskodan tazminat alamazsınız . Bunun sebebi, değer kaybının trafik kazasında kusurlu taraftan talep edilebilen bir zarar kalemi olması ve kasko poliçelerinin genellikle bu tür değer kaybını kapsamamasıdır.

Özetlemek gerekirse, arkadan çarpma kazalarında kasko sigortası sizi kendi aracınızın maddi hasarları açısından korur. Trafik sigortası sadece karşı tarafın zararlarını öder, bu yüzden böyle bir kazada kendi aracınızı tekrar yaptırabilmek için kasko güvencesine ihtiyaç duyarsınız . Kasko poliçeniz aracınızı onaracak servisi, yedek parça masraflarını, belki belirli koşullarda çekici veya ikame araç hizmetini sağlayabilir. Fakat kasko dahi olsa, aracınız tamir edilip kullanıma dönse bile ikinci el değeri düşecektir ve bu değer kaybı için alabileceğiniz tazminat ayrı bir süreçtir, o da kazada kusurlu olan karşı tarafın trafik sigortasından talep edilir.

Araç Değer Kaybı ve “Arkadan Çarpma” Hasar Kaydı

Bir trafik kazasında aracınız onarılsa bile, piyasa değeri eskisi gibi olmayabilir. Araç değer kaybı, hasarlı bir aracın onarım sonrası piyasa değerinin, kaza öncesine kıyasla azalması anlamına gelir. Özellikle arkadan çarpma gibi hasar geçmişine sahip araçlar, ikinci el piyasasında alıcıların temkinli yaklaştığı araçlardır. Aracınızın tramer kayıtlarında “arkadan çarpma hasar kaydı” bulunması, geçmişte bu aracın arka taraftan darbe almış bir kazaya karıştığını ve hasar onarımı gördüğünü gösterir. Bu kayıt, aracınızı satmak istediğinizde potansiyel alıcıların görebileceği bir bilgidir ve aracınızın değerinde düşüşe yol açar.

Peki değer kaybı konusunda haklarınız nelerdir? Eğer aracınıza arkadan çarpıldıysa ve siz kazada kusursuz veya az kusurlu taraftaysanız, aracınızın onarımı sonrası değer kaybı tazminatı talep etme hakkınız doğabilir. Bu tazminat, zorunlu trafik sigortası poliçesi kapsamında kusurlu aracın sigorta şirketinden talep edilir. Sürecin ilk adımı, kazada kusurlu olan tarafın sigorta şirketine gerekli belgelerle birlikte başvuru yapmaktır . Kaza tespit tutanağı, hasar eksper raporu, onarım faturaları gibi belgelerle yapılan başvuru sonrası sigorta şirketi genellikle 15 gün içinde yanıt vermek durumundadır . Talebiniz sigortaca kısmen veya tamamen reddedilirse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma veya dava açma yolunuz açıktır. Bu süreç sonunda kusurlu tarafın sigortası, hesaplanan değer kaybı miktarını size ödemekle yükümlü olabilir.

Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi değer kaybı tazminatı alabilmek için bazı şartlar olduğunu da belirtelim. Örneğin, kazanın üzerinden 2 yıl geçmemiş olması, kazanın iki araç arasında gerçekleşmiş olması (tek taraflı bir kaza olmamalı), kazaya dair bir kaza tespit tutanağının bulunması ve talep eden tarafın kazada %100 kusurlu olmaması gibi temel kriterler aranır . Yani arkadan çarpma örneğinden gidersek, siz arkanızdan çarpılan taraftaysanız genellikle bu şartları sağlıyorsunuz demektir. Aracınızın onarımı yapıldıktan sonra, eğer araç daha önce benzer bir hasar yaşamamışsa, eksper raporuyla belirlenen ikinci el değer kaybınızı talep edebilirsiniz.

Ne kadar değer kaybı yaşadığınızı merak ediyorsanız, FairFix’in değer kaybı hesaplama robotu ile kabaca bir tutar hesaplayabilirsiniz. Bu hesaplama, aracınızın yaşı, kilometresi, piyasa değeri, hasar boyutu gibi kriterlere göre yaklaşık bir değer kaybı tutarı sunar. Elbette kesin tutar, sigorta eksperleri veya mahkeme bilirkişileri tarafından belirlenecektir; ancak böyle bir araçla ön bilgi sahibi olmanız mümkün.

Arkadan çarpma hasar kaydı konusunda da birkaç noktaya değinmekte fayda var. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) üzerinden veya 5664 SMS servisiyle bir aracın plaka veya şasi numarası ile hasar geçmişini sorguladığınızda, karşınıza aracın geçmiş kazaları ve hasar tutarları çıkar. Kayıtlarda “çarpma” ibaresi, aracın çarpışmalı bir kazaya karıştığını belirtir. Özellikle “arkadan çarpma” ifadesi, kazanın yönünü de ortaya koyarak aracın arka kısmından darbe aldığını gösterir. Bu bilgi, ikinci el araç alım satımında şeffaflık sağlar. Eğer araç sahibi siz iseniz ve suçsuz olduğunuz bir arkadan çarpma kazasına maruz kaldıysanız, aldığınız değer kaybı tazminatı bir nebze olsun aracınızın değer düşüşünü telafi edecektir. Öte yandan, aracı satın alacak kişi de bu geçmiş hasarı bilerek pazarlık yapacaktır.

Kaza Sonrası Yapılması Gerekenler ve Haklarınız

Bir arkadan çarpma kazası yaşandığında, öncelik her zaman can güvenliğidir ve herşeyden önemlidir. Araçlar çalışır durumdaysa ve kimse yaralanmadıysa, mümkünse araçlar trafik güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde kenara çekilmeli veya dörtlü flaşörler yakılarak gerekli önlemler alınmalıdır. Sonrasında aşağıdaki adımları izlemek faydalı olacaktır:

1. Kaza Tespit Tutanağı Tutun: Karşı tarafla sakin bir şekilde durumu değerlendirip anlaşabiliyorsanız, kaza tespit tutanağını birlikte doldurun; anlaşamamanız halinde kolluk birimlerinden yardım isteyin. Tutanağa kazanın tarihini, saatini, yerini, tarafların bilgilerilerini (ad, iletişim, sigorta poliçe no vs.) yazın ve her iki taraf da imzalasın. Araçların hasar gördüğü bölgeleri ve nihai konumlarını gösteren bir kroki çizin. Mümkün olduğunca detay verin; örneğin “Araç A ışıklarda durdu, Araç B arkadan çarptı” gibi net ifadeler kullanın. Eğer anlaşmazlık veya yaralanma varsa polis çağırmaktan çekinmeyin.

2. Fotoğraf ve Delil Toplayın: Araçların hasar aldığı yerlerin fotoğraflarını ve kazanın genel sahnesini farklı açılardan çekin. Plakalar görünecek şekilde araç konumlarını belgeleyin. Böylece kusur değerlendirmesinde kullanılabilecek sağlam delilleriniz olur ve bu fotolar kazanın değerlendirmesinde önemli bir rol oynar.

3. Sigorta Şirketine Bildirim: Kaza sonrası en kısa sürede (mümkünse 5 iş günü içinde) kazayı sigorta şirketlerinize bildirin. Kusurlu olmadığınızı düşünüyorsanız bile kendi sigortanızı bilgilendirmeniz önemlidir, zira karşı tarafın sigortasıyla yazışmalar sürecinde sizin sigortanız da devrede olacaktır eğer kusur oranında haksızlık oranınız varsa. Karşı tarafın trafik sigortası bilgilerini de almayı unutmayın.

4. Aracınızın Onarımı: Karşı taraf %100 kusurlu ise, onun trafik sigortası poliçesi hasarınızı karşılayacağından, sigorta şirketinin yönlendirdiği anlaşmalı servislerde onarım yaptırabilirsiniz fakat siz kendi ustanıza veya servisine götürebilirsiniz. Alternatif olarak, eğer kasko poliçeniz varsa, hasarınızı önce kasko üzerinden karşılatıp kasko şirketinizin karşı tarafın sigortasına rücu etmesi (tutarı tahsil etmesi) yoluna da gidebilirsiniz. Bu bazen onarım sürecini hızlandırabilir. Bazı durumlarda ise servisiniz sizden peşin ücret isteyip, sigortadan para alındıktan sonra tüm paranın size kalmasını teklif edebilir.

5. Değer Kaybı Başvurusu: Aracınız tamir edildikten sonra, eğer kazada kusursuz taraf sizseniz değer kaybı için karşı tarafın sigortasına başvurun. Bu başvuruyu kazadan hemen sonra, hasar dosyanız kapandıktan sonra yapabilirsiniz. Gerekli belgeleri hazırlayıp sigorta şirketine iletin . Sigorta şirketi makul bir tazminat önermez veya reddederse yasal haklarınızı (tahkim veya dava yolu) kullanabileceğinizi unutmayın ve bu konuda bizden yardım talep etmeyi unutmayın, bu süreçte uzman desteği almak işinizi kolaylaştırabilir.

 Arkadan çarpma gibi kazalarda sigorta süreçlerini doğru anlamak, hem stressiz bir onarım süreci geçirmenize hem de hak ettiğiniz tazminatları almanıza yardımcı olur. FairFix olarak hizmetlerimiz kapsamında trafik kazaları sonrası değer kaybı başvuruları ve diğer hasar yönetimi konularında müşterilerimize destek oluyoruz. Kaza sonrası izlemeniz gereken adımlar ve başvuru süreçlerimiz hakkında detaylı bilgi almak isterseniz, çalışma süreçlerimiz sayfamızı inceleyebilirsiniz. Benzer durumlar için emsal teşkil eden örnek Yargıtay kararları da haklarınızı ve sigorta şirketlerinin sorumluluklarını daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir. Aklınızdaki diğer sorular için Sıkça Sorulan Sorular bölümümüzü ziyaret edebilir veya doğrudan bize iletişim sayfamız üzerinden ulaşabilirsiniz. Unutmayın, arkadan çarpmalarda sigorta ve hukuk size belirli haklar tanır; bu hakları bilmek ve zamanında harekete geçmek, yaşadığınız maddi kayıpları en aza indirecektir. Güvenli sürüşler dileriz!

Bu konu hakkında daha fazla bilgi için “Araç Değer Kaybı ve  Sigorta” kategorisindeki diğer tüm yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

FairFix ile doğru değer, doğru koruma, doğru çözüm!